Stal nierdzewna, nierdzewka, INOX - nieutleniający się – grupa stali o specjalnych właściwościach fizykochemicznych, odpornych na korozję ze strony np.: czynników atmosferycznych (korozja gazowa), rozcieńczonych kwasów, roztworów alkalicznych (korozja w cieczach).
Nierdzewność uzyskuje się poprzez wprowadzenie do stali odpowiednich dodatków stopowych. W przypadku stali chromowej nierdzewnej jest to chrom, a amerykańska norma AISI określa jego minimalną zawartość na 11%.
Rodzaje stali nierdzewnych
Wyróżnia się 4 główne rodzaje stali nierdzewnych:
stal austenityczna
stal ferrytyczna
stal martenzytyczna
stal ferrytyczno-austenityczna duplex
Każdy rodzaj składa się z kilku gatunków stali. Jednak ok. 70% produkcji stali nierdzewnej stanowi stal austenityczna, głównie stal o oznaczeniu 1.4301 według normy EN 10088 (18% chromu, 10% niklu), tzw. stal 18-10 lub 18/10 – tego typu oznaczenia można znaleźć na wielu wyrobach ze stali nierdzewnej, np. na sztućcach, garnkach.
Gatunki stali nierdzewnych:
Według Normy EN 10088
Stal austenityczna dzieli się na gatunki: 1.4301, 1.4305, 1.4306, 1.4307, 1.4310, 1.4401, 1.4435, 1.4436, 1.4438, 1.4439, 1.4529, 1.4539, 1.4541, 1.4547, 1.4550, 1.4571.
Stal ferrytyczna dzieli się na gatunki: 1.4000, 1.4003, 1.4016, 1.4510.
Stal martenzytyczna dzieli się na gatunki: 1.4006, 1.4021, 1.4028, 1.4031, 1.4034, 1.4057, 1.4122.
Stal ferrytyczno-austenityczna dzieli się na gatunki: 1.4362, 1.4410, 1.4460, 1.4462.
Użycie:
Stali nierdzewnych używa się na zbiorniki na wyroby z ropy naftowej, zbiorniki i cysterny mleczarskie, niecki basenów pływackich, kolumny rektyfikacyjne, instalacje w przemyśle koksowniczym, łopatki turbin parowych, armaturę domową, narzędzia chirurgiczne, sztućce, naczynia i garnki, instalacje w przemyśle spożywczym, takielunek i okucia żeglarskie, wytrzymałe konstrukcje stalowe, dekoracyjne elewacje, części silnikowe w samolotach i rakietach, windy, chłodnie, klimatyzatory, piece żaroodporne, balustrady ozdobne, itp. Normy HACCP wymagają, by w kontakcie z żywnością używać stali nierdzewnej.
Oznaczenia śrub nierdzewnych składają się z :
Liter:
A - austenityczne
C - martenzytyczne
F - ferrytyczne
oraz cyfr (np.A1) i dwóch cyfr określających wytrzymałość na rozciąganie w MPa (np. A2-70) wytrzymałość na rozciąganie 700MPa
